Chinatown 8/10

Jedną z zasadniczych zalet klubu jeśli chodzi o mnie, jest to, że od czasu do czasu (niestety dość rzadko) pojawia się tutaj taki prawdziwy kurwa klasyk, do którego przymierzam się od x lat, ale z jakichś przyczyn nadal nie obejrzałem (w poprzedniej edycji był to np. Rocky). I jak ktoś już taki film da, to albo mi się o nim nagle przypomina, albo mam jakąkolwiek motywacje, żeby nie odkładać go za następne kilka lat. Chinatown bez wątpienia należy do tego grona klasyków, dlatego cieszę się, że się tu pojawił, choćby tylko i wyłącznie z tego powodu

Przechodząc do konkretów - film zgrabnie odświeża formułę czarnego kryminału, nie jest to jakaś nowoczesna rekonstrukcja, a bardziej hołd dla gatunku. Na pewno na szczególną uwagę zasługuje scenariusz, który jak przystało na noir jest odpowiednio zagmatwany, ale na pierwszy rzut oka wydaje się być sensowny (choć nie wiem czy wszystko dobrze załapałem w tej "wodnej" intrydze, więc jeśli ktoś chce się pobawić w znajdywanie dziur logicznych, to chętnie poczytam). Postać femme fatale jest na tyle dobrze ograna, że praktycznie do samego końca nie wiemy, czy jest tą dobrą czy złą stroną. Na plus oczywiście też sam Nicholson, który świetnie odnajduje się w roli nowego Bogarta, jest odpowiednio kąśliwy, zadziorny i twardy, choć w głębi duszy oczywiście gra mu romantyk. Warto też odnotować, że w rolę Crossa wciela się John Huston, czyli człowiek który nakręcił "Sokoła maltańskiego", a więc film, który dziś uznaje się za pierwszy czarny kryminał w historii. Jest to sympatyczny hołd ze strony Polańskiego i tego typu nawiązań do starego kina jest na pewno więcej, ale bardzo niewiele już pamiętam z tych filmów, więc trudno mi wskazać coś konkretnego.

Dodatkowo całość osnuta jest aurą melancholii, która stopniowo się uwidacznia. Na początku można odnieść wrażenie dość typowego kryminału, jest bardziej zabawnie, kolorowo, ale potem, to wszystko zaczyna zmierzać bardziej w kierunku dramatów jednostkowych i właśnie to jest to o czym Polański chce tu opowiedzieć, o pieniądzu, o władzy, o samotności i - przede wszystkim - o przeszłości która nie daje o sobie zapomnieć i której wyrażeniem jest tytułowe Chinatown, do którego powraca główny bohater i po raz kolejny doświadcza tego samego, tak jakby ciążyło nad nim jakieś fatum. I to wszystko też jest bardzo w stylu czarnego kryminału. Dodatkowo samo zakończenie jest mocno pesymistycznego, nawet jak na ten gatunek, bo koleś nie dość że traci ukochaną, to jeszcze przegrywa na polu zawodowym.

Ogólnie chyba ciężko się do czegoś przyczepić, ale jeśli już miałbym szukać dziury w całym, to mogę powiedzieć, że podobnie jak w przypadku "Pianisty" miałem trochę poczucie braku Polańskiego w Polańskim. Jakbym nie wiedział kto jest reżyserem to z samego filmu nie wywnioskowałbym tego (no chyba że z jego obecności na ekranie w skądinąd bardzo fajnej epizodycznej roli ). No ale jest to oczywiście poniekąd zrozumiałe, bo Polański nie napisał scenariusza, a poza tym jest to film hollywoodzki, więc musiał się dostosować do pewnych standardów i nie mógł zrobić w pełni autorskiego filmu. Jednak w żadnym razie mi to nie przeszkadza, bo film jest naprawdę udanym hołdem dla klasycznego noir (czyli tym czym miał być)

Na wybór akurat tego filmu wpłynęły dwie rzeczy. Po pierwsze, nie bardzo wiedziałem jaką obrać logikę przy dokonywaniu wyborów, więc uznałem, że będę się starał dawać kulturowe różne filmy (nie wiem czy uda mi się zachować tę zasadę do końca, ale przyjmijmy, że na razie tak jest). Tak więc po filmach amerykańskim i europejskim przyszedł czas na koreański.

Drugim powodem jest osoba reżyser - Chang Dong Lee, którego najnowszy film ( "Płomienie" ) osobiście mnie zachwycił i jest aktualnie moim top1 2018 roku, przez co chciałem lepiej poznać jego filmografię. Przy okazji obejrzałem jeszcze "Miętowego cukierka" (1999), żeby mieć szersze pole widzenia i z lektury tych trzech filmów wnioskuje, że tragizm jednostki na tle społeczno-politycznym to jedna z istotnych kwestii jakie interesują Donga.

Przechodząc do samego filmu: głównym tematem jest tu tytułowa poezja, oczywiście nie w sensie dosłownym, jako forma literacka, ale jako poezja życia, metaforyczne ujęcie piękna, dobra i ogólnie pojętych wartości ponadmaterialnych. Stąd tej dosłownej, ujętej w słowach poezji jest tu stosunkowo niewiele. Nie licząc ostatniej sceny, pojawia się ona właściwie tylko podczas wieczorków poetyckich. Cała reszta to jest ta metaforyczna poezja, jako doświadczanie życia, znajdywanie piękna w banalnej rzeczywistości.

Podobnie jest z całym filmem: pod pozornie uproszczoną, minimalistyczną formą zawarty jest ogrom ludzkich dramatów. Talent Donga polega na tym, że ma odpowiednią wrażliwość do snucia takich powolnych, melancholijnych i bezpretensjonalnych historii, dzięki czemu udaje mu się wydobyć mnóstwo emocji z pozornie zwyczajnych scen; przekazać bardzo dużo przy użyciu bardzo niewielu środków. Działają tutaj pojedyncze sceny, jak np. świetna scena pojmania Wooka, czy przejmujące sceny monologów o przeszłości.

W kontraście do owego poetyckiego piękna stoi szara rzeczywistość, na czele ze sprawą gwałtu, która organizuje fabułę. Co ciekawe, społeczeństwo w tym filmie jest na tyle zepsute i przesiąknięte regułami, które obowiązują w ich świecie, że nawet nie podejrzewają Miji o to, że mogłaby wydać swojego wnuka (zważywszy na fakt, że nie odzywa się i ciągle wychodzi w trakcie spotkań, co jest dość podejrzane); jest dla nich absolutnie naturalną rzeczą chronić swoje dzieci i uniknąć skandalu za wszelką cenę. Gdzieś czytałem/słyszałem, że ponoć Japonia jest krajem "zamiatania spraw pod dywan". Pewnie w zbliżonej kulturowo Korei jest podobnie, a przynajmniej tak wynika z tego filmu.

Oprócz tematu społecznego film jest świetnie zorganizowany na poziomie intrygi, która jest oczywiście nieskomplikowana i ostro się wlecze (bo tak ma być), ale praktycznie do samego końca nie wiemy, czy Mija wyda czy nie wyda Wooka. Dodatkowo nie znamy też stosunku policji do całej sprawy, a osoba policjanta-poety jest przez większość czasu kreślona zgodnie z charakterystycznym dla całego filmu typem męskości (zboczone żarty, pijaństwo, niewrażliwość).

Najlepiej jednak film działa jako dramat jednostki, swoiste studium samotności kobiety, która próbuje na nowo odnaleźć się w otaczającej ją rzeczywistości. Poezja, czyli pasja jaką w sobie odkrywa, jest czymś w rodzaju antidotum, a proces twórczy, który odbywa - sposobem na samorealizację. Mija jest dość ekscentryczna i oderwana od rzeczywistości, próbuje bezskutecznie zrozumieć wnuka i rodziców dzieci, prowadzi coś w rodzaju śledztwa. Widzimy jej stopniowe dojrzewanie do podjęcia decyzji w sprawie Wooka i wydaje się, że ostatecznie rozgrywa to perfekcyjnie (matka dziewczynki otrzymuje podwójną rekompensatę: pieniądze i karę dla sprawców).

Osobiście ujął mnie też motyw czegoś w rodzaju więzi jaka tworzy się między Miją, a zmarłą dziewczynką. Kobieta odwiedza miejsca z nią związane, kradnie fotografię, niejako cierpi razem z nią, by ostatecznie (prawdopodobnie) popełnić samobójstwo w ten sam sposób, czyli skacząc z mostu.

Mija koniec końców spełnia się, pisze wiersz i dedykuje go zmarłej dziewczynce. Historia kończy się więc subtelnym happy-endem. Film można czytać jako humanistyczny hołd dla ludzkiej wrażliwości, która jest tu utożsamiania głównie z kobietami (toteż dodatkowo jest to hołd dla kobiet).

Filmowi daję ocenę 9 (powiedźmy że trochę naciąganą, wciąż uważam "Płomienie" za lepsze i jeszcze bardziej spełnione dzieło). Jak zwykle trafiła do mnie azjatycka wrażliwość. Bardzo przemówił do mnie wspomniany minimalizm i wrażliwość w portretowaniu ludzkich dramatów. Reżyser nie dopowiada wielu rzeczy, wykorzystuje elipsy, widz otrzymuje niewiele informacji, a motywacje bohaterów są dość niejasne. To wszystko nadaje historii niezwykłej subtelności, którą w kinie zawsze cenię.

Sekrety morza: 7/10

Mam problem z tym filmem, bo nie wiem co napisać, żeby nie wyszło banalnie xD Także moja recenzja będzie krótka i ogólnie dupna. No i odwlekałem ją na tyle długo, że nie mam już filmu na świeżo przed oczami, toteż wszelkie niuanse już mi uleciały.

Generalnie film mi się podobał, szczególnie strona audiowizualna. Animacja jest dość intrygująca, oniryczna i wyróżnia się na tle wszystkiego co do tej pory widziałem. Jest taka właśnie dość niemainstreamowa, jak już zostało tu napisane. Całość jednak było jak dla mnie chyba trochę zbyt surrealistyczna i nagromadzenie tych wszystkich bajkowych motywów z wróżkami, fokami i innymi cudami, wywiedzionymi dodatkowo z folkloru irlandzkiego, który jest mi raczej obcy, uniemożliwiło w moim przypadku pełne wciągnięcie się w historię. Poza tym to już trzeci z kolei film odnoszący się do obcych mitów, więc mam nadzieję, że to już koniec xD Mam z nim trochę podobnie jak z "Kimi No Na Wa" i "Listopadem", czyli z jednej strony jest ciekawie, oryginalnie, ale czegoś brakuje.

Film jest ogólnie metaforyczny, więc trzeba go czytać trochę na dwóch poziomach, tym magicznym-dosłownym i tzw. życiowym. Fajny był np. motyw ze słojami i ogólny tragizm postaci tej matki (nie pamiętam jak się zwała), która chciał chronić innych przed wyniszczającymi uczuciami. I ogólnie ta symboliczna podróż rodzeństwa do domu też na plus.

Na pewno jest to film, który może być dużą wartością dla młodszej widowni, szczególnie od strony estetycznej. Jest to coś w rodzaju artystycznej animacji, więc puszczałbym ją swoim dzieciom w ramach kształtowania dobrego gustu xD No i oczywiście też ze względu na wartościowy przekaz, który niewątpliwie jest tu zawarty.

Na koniec mała dygresja:
Film mi się trochę kojarzy z pewną dość niszową hiszpańską animacją pt. "Psychonauci - zapomniane dzieci". Tam też akcja toczy się na wyspie i porusza problemy dorastania, inności, itp. Tyle że tam jest więcej postaci i wątków, które się przeplatają. Forma tak jak tutaj jest dość hipsterska, albo i nawet bardziej. Tamten film wydał mi się jednak ciekawszy i bardziej niejednoznaczny. Co ciekawe, powstał w 2015, czyli rok później, wiec można zaryzykować stwierdzenie, że twórcy zainspirowali się "Sekretami morza". Ogólnie mogę polecić. Myślę, że jest duże prawdopodobieństwo, że osoby, którym "Sekrety morza" się spodobały, polubią również i "Psychonautów".